คณะรัฐมนตรีเห็นชอบกำหนดให้วันที่ 18 มีนาคม ของทุกปีเป็น “วันท้องถิ่นไทย” ตามที่กระทรวงมหาดไทยเสนอ เมื่อวันที่ 22 มิ.ย. ที่ทำเนียบรัฐบาล นายศุภชัย ใจสมุทร รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี แถลงผลการประชุม ครม.ว่า ครม.เห็นชอบกำหนดให้วันที่ 18 มี.ค.ของทุกปี เป็นวันท้องถิ่นไทย ตามที่กระทรวงมหาดไทยเสนอเนื่องจากรัฐบาลให้ความสำคัญในเรื่องของการกระจายอำนาจให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและวันดังกล่าวจะเป็นการน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ทรงมีต่อการปกครองท้องถิ่นไทยและเพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องตระหนักถึงความสำคัญของการปกครองส่วนท้องถิ่น โดยมีสาระสำคัญตามที่กระทรวงมหาไทยรายงานดังนี้ 1. บทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยและพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 ได้วางแนวทางการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นของไทยอย่างเป็นรูปธรรม โดยกำหนดให้รัฐต้องกระจายอำนาจให้ท้องถิ่นพึ่งตนเองและตัดสินใจในกิจการของท้องถิ่นได้เอง อีกทั้งต้องให้ความเป็นอิสระแก่ท้องถิ่นตามหลักแห่งการปกครองตนเอง ตามเจตนารมณ์ของประชาชนในท้องถิ่น นอกจากนี้ยังได้กำหนดขอบเขตความรับผิดชอบในการให้บริการสาธารณะของรัฐและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นด้วยกัน 2. รัฐบาลปัจจุบันได้ให้ความสำคัญกับการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นโดยประกาศเป็นหนึ่งในแนวนโยบายของคณะรัฐมนตรีที่แถลงต่อรัฐสภาเนื้อหาตอนหนึ่งว่า “....เร่งรัดการดำเนินการถ่ายโอนภารกิจและงบประมาณให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามกฎหมายว่าด้วยการกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยให้มีการติดตามประเมินผลและรายงานผลอย่างต่อเนื่อง” และนายกรัฐมนตรีได้กล่าวในโอกาสเป็นประธานเปิดการประชุมใหญ่สมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย (ครั้งที่ 52) ประจำปี 2552 เมื่อวันที่ 5 มิถุนายน 2552 ความตอนหนึ่งว่า “....ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันได้ให้ความสำคัญในเรื่องของการกระจายอำนาจมาโดยตลอด เพราะเชื่อว่าการปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นกลไกสำคัญที่สามารถตอบสนองความต้องการของประชาชนในชุมชนและท้องถิ่นได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังเป็นกระบวนการสำคัญที่จะส่งเสริมให้ประชาธิปไตยมีความเข้มแข็งและทำให้ประชาชนในท้องถิ่นได้สัมผัสถึงคุณค่าของระบอบประชาธิปไตยได้อย่างแท้จริง...” 3. จังหวัดสมุทรสาครแจ้งว่าได้กำหนดจัดงานประเพณี “18 มีนาสุขาภิบาลท่าฉลอม” ณ เทศบาลนครสมุทรสาครซึ่งมีจุดกำเนิดมาจาก “สุขาภิบาลท่าฉลอม” สุขาภิบาลหัวเมืองแห่งแรกของไทย โดยงานดังกล่าวได้มีการจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี พร้อมทั้งเสนอแนวคิดในการกำหนดให้วันที่ 18 มีนาคมของทุกปี เป็น “วันท้องถิ่นไทย” ทั้งนี้ เพื่อเป็นการน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ทรงมีต่อการปกครองท้องถิ่นไทยและเพื่อให้หน่วยงานที่มีหน้าที่เกี่ยวข้องได้ตระหนักถึงความสำคัญของการปกครองท้องถิ่น 4. กรมส่งเสริมการปกครองส่วนท้องถิ่นได้หารือร่วมกับสมาคมองค์การบริหารส่วนจังหวัดแห่งประเทศไทย สมาคมสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย และสมาคมองค์การบริหารส่วนตำบลแห่งประเทศไทยเมื่อวันที่ 2 มีนาคม 2553 โดยมีมติร่วมกันในการนำเรื่องเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณากำหนดให้วันที่ 18 มีนาคมของทุกปีเป็น “วันท้องถิ่นไทย” 5. เพื่อเป็นการน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่ได้ทรงมีพระบรมราชโองการให้ยกฐานะตำบลท่าฉลอมขึ้นเป็น “สุขาภิบาลท่าฉลอม” ซึ่งมีความสำคัญ หลายประการ ประการที่หนึ่ง การเป็นจุดเริ่มต้นของการกระจายอำนาจการปกครองให้ประชาชนในท้องถิ่นได้มีส่วนร่วมอย่างแท้จริง และเป็นการวางรากฐานการปกครองท้องถิ่นที่สำคัญยิ่งอันนำไปสู่การวางรากฐานการปกครองระบอบประชาธิปไตย ประการที่สอง สอดคล้องกับแนวนโยบายของรัฐบาลในการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีความเข้มแข็งสามารถเป็นกลไกการพัฒนาประเทศได้อย่างยั่งยืน ประการที่สาม นับเป็นโอกาสอันดีในการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ผลงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการบำบัดทุกข์ บำรุงสุขให้กับประชาชน เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้มุ่งมั่นในการจัดบริการสาธารณะให้แก่ประชาชนควบคู่ไปกับการส่งเสริมระบอบประชาธิปไตยภายใต้หลักการมีส่วนร่วมของประชาชนให้หยั่งรากลึกในสังคมไทย
